Sensorisch spelen met tips and tricks van Juf Delphine.

• Geplaatst op 3 Juli 2024
• Door Delphine Guiette
• Geplaatst in sensorisch spelen
• 0

Je ziet het op alle speelgoed websites verschijnen ‘Sensorisch speelgoed’. Je kan er niet meer naast kijken. Het lijkt wel een nieuwe trend, na het ‘Montessori’ of ‘open einde spel’. Maar wat is dat nu net, zo’n sensorisch speelgoed? Wanneer gebruik je dat en is dat voor elke leeftijd van toepassing?

Ik ben Delphine Guiette, een gepassioneerde kleuterjuf. Ik ben op zoek gegaan naar antwoorden en geef je graag meer uitleg.

Wat is dat, een sensorische tafel?  

Het woord ‘sensorisch’ betekent ‘zintuiglijk’. Kort uitgelegd is een sensorische tafel dus een tafel met materialen dat je zintuigen prikkelt. 

Maar hoe doe je zoiets nu, die zintuigen prikkelen? 

Om je geheugen even op te frissen overloop ik graag welke zintuigen we hebben en welk materiaal die zintuigen prikkelen: 

• Zien : gebruik materialen met felle kleuren/ contrasten. 
• Horen : gebruik materialen waar je geluid mee kan maken. 
• Ruiken : gebruik materialen met een geurtje. 
• Voelen : gebruik materialen met verschillende texturen. (hard/zacht)
• Proeven : gebruik materialen waarvan het niet erg is dat er iets in de mond van je kind belandt. (zeer belangrijk als je begint met het introduceren van een sensorische tafel) 

Moet je nu al deze materialen tezamen gebruiken?

Nee, tuurlijk niet. Zeker niet als je voor het eerst een sensorische tafel gaat opstellen. Hoe je dat doet lees je later in deze blog.

Vaak zien ouders dit spel als “een rommeltje maken", toch vraag ik je om eens met een andere bril te kijken naar sensorisch spel. 

Je kan namelijk nog meer doelen bereiken dan enkel de zintuigen te laten prikkelen.

Doordat je de zintuigen laat prikkelen kan het gebruik van deze sensorische materialen ervoor zorgen dat je kind tot rust komt.

Maar ook probleemoplossend denken is een mooi doel waar kinderen onbewust aan kunnen werken. voorbeeld: wanneer je een grote lepel neemt en een klein potje, is dat veel sneller gevuld dan wanneer je een kleine lepel neemt en een grote pot.  

Door het toevoegen van schepjes/ lepels/ potjes/… werk je aan de motoriek van je kind. 

Je kan de taal stimuleren door samen te spelen en in gesprek te gaan tijdens het spel. 

Niet enkel jij als ouder hoeft samen met je kind te spelen, broers/zussen/vrienden laten samenspelen zorgt ervoor dat de sociale vaardigheden worden ontwikkeld!

Je snapt dus wel waarom zoveel mensen enthousiast zijn over sensorisch speelgoed.

Hoe bouw ik een sensorische tafel op? 

Sensorisch materiaal bieden we eigenlijk al aan van zodra je baby is geboren. Denk maar aan de knisperboekjes of het typisch speelgoed met veel licht en geluid. Je legt het gewoon niet in een tafel of bak. 

In principe kan je kind al van zeer jonge leeftijd aan de slag gaan met sensorisch materiaal. Maar waar je in het begin, voor de leeftijd van 2 jaar, zeker op moet letten is of je kind nog veel materiaal in zijn/haar mond steekt. Geen paniek, dit is zeer normaal. Kinderen ontdekken de wereld met hun mond. Zo vertelde iemand me dat je als volwassene naar een voorwerp kan kijken en al kan inbeelden hoe je iets zou proeven. Nog zonder het effectief in je mond te hebben gestoken. Dat zou dus komen doordat je vroeger (soort)gelijke materialen hebt ontdekt met je mond.

Van zodra je kind kan grijpen raad ik sensorische flessen aan. Hoe zien ze er uit? Opnieuw met felle kleuren/ materialen die eventueel geluid maken. Je kan ze zelf maken maar als je echt zeker wil zijn dat je kind de fles niet meer open kan krijgen, kan je er ook kopen. Zo zijn de flessen van Petit boum een goed voorbeeld. Deze flessen zijn reeds in verschillende thema’s gemaakt. Je kind kan er mee schudden (en maakt geluid) en kan verschillende elementen zien in de fles dankzij de mix van rijst/popjes/ander materiaal. 

Rond de leeftijd van 1 jaar, kan je beginnen experimenteren met eetbaar materiaal. Denk maar aan (gekookte) pasta/water/geplette cornflakes/... in combinatie met potjes. Let op dat je zeker voor de leeftijd van 2.5 jaar de kinderen niet alleen laat tijdens dit spel. De kans dat ze toch nog iets in hun mond stoppen is zeer groot! 

Is je kind niet zo geïnteresseerd in potjes vullen? Geen probleem! Gooi het over een andere boeg: zorg voor speelgoed dat je vast kan kleven met stukjes papier tape. (Zorg dat er een klein velletje nog los hangt zodat ze de tape makkelijk kunnen lostrekken.) 

Herhalen is in het begin zeer belangrijk. Je gaat dus beginnen met 1 vulling* in je bak/tafel en laat deze meerdere keren per week aan bod komen. Na 2 weken/ een maand kan je een ander soort vulling geven maar met dezelfde potjes. Zo bouw je eigenlijk verder. Merk je dat de handelingen van je kind vlotter gaan? Dan is het tijd voor een extra toevoeging! (zie zintuigen) 

Met andere woorden: hoe ouder je kind wordt, hoe meer prikkels/ zintuigen je kan stimuleren. Wat maakt dat je tafel/ bak meer verschillende materialen zal bevatten. 

Als kleuterleerkracht geef ik ook graag de volgende tip mee: hoe jonger je kind, hoe groter je materiaal. Denk maar aan schepjes, potjes, popjes. Zorg dat je kind in het begin het materiaal goed in de hand kan houden en niet kan inslikken.

*Vulling: ongekookte pasta/ kikkererwten/ pomponnetjes/ rijst/…

Moet ik een tafel voorzien voor sensorisch spel?

Helemaal niet!

De bekendste tafel, denk ik, is die van Ikea. (flisat tafel) waar je de Ikea bakken in kan zetten. Je kan evengoed een bak/ doos met lage rand gebruiken. Soms wordt er ook gewerkt met een tuff tray, deze kan je na verloop van tijd op poten zetten waardoor de bak kan meegroeien met je kind. Enig nadeel is wel dat je veel plek nodig hebt om deze neer te zetten. 

Het is vooral belangrijk dat je een plek vindt waar je materiaal in blijft liggen. De bak van rijzt is een goed voorbeeld, dankzij de hogere rand blijft de vulling op zijn plek. En krijg je minder snel dat gekende ‘rommeltje’ over je hele tafel/vloer.

Wat ook kan helpen is een vuilblik. Want ook het opruimmoment bevat een ideale motorische oefening! Zo hoef jij als ouder niet alles alleen op te ruimen, en leert je kind snel dat het fijner is om al je materiaal in de bak te houden. 

Materialen die ik graag gebruik tijdens sensorisch spel

Materiaal van Grimms zoals de popjes die in de bijhorende potjes passen. Het liefst gebruik in de regenboogkleuren zodat jonge kinderen onmiddellijk de juiste kleur aanleert ipv de pastel versie. Ook heeft Grimms materiaal om te hanteren zoals een pincet

Voor kinderen vanaf 2,5 jaar: de figuurtjes van Toob. Deze zijn zeer realistisch gemaakt. Pas op, ze zijn wel vrij klein. Ik zou ze daarom zeker niet onder de leeftijd van 2,5 aanbieden wegens verstikkingsgevaar. 

Ben je op zoek naar realistische dieren? Dan zijn de dieren van Schleich perfect!

Rijst/ ongekookte pasta of kikkererwten vind ik enorm dankbaar materiaal om te vullen. De gekleurde rijst van Rijzt is zeker een aanrader.